بر اساس گزارش‌ها، صنعت نیمه‌هادی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۶۲ با تأسیس مرکز توسعه علوم و مرکز ساخت قطعات نیمه‌هادی در زلنوگراد متولد شده است. تمرکز تمام مراحل توسعه صنعت نیمه‌هادی، از فناوری و تجهیزات گرفته تا میکرو مدارها، تحت یک مرکز توسعه و تولید واحد، احتمالاً بهترین تصمیمی بود که رهبران شوروی در مورد توسعه میکروالکترونیک اتخاذ کرده بودند. به‌تدریج صنعت نیمه‌هادی در روسیه مبتنی بر بازار نظامی و مخابراتی توسعه پیدا کرد؛ اما بعدها توقف در این دو حوزه و متکی شدن به بازارهای صرف داخلی، باعث شد که روسیه خیلی زود از عرصه رقابت جهانی عقب بماند؛ بنابراین سازمان‌های دولتی و سازندگان تجهیزات الکترونیکی-رادیویی مجبور شدند برای به‌روز نگه‌داشتن سیستم‌های خود، از قطعات نیمه‌هادی خارجی استفاده کنند که این اقدام به کاهش تقاضا از طرف سازندگان تجهیزات الکترونیکی-رادیویی به تولیدکنندگان قطعات الکترونیکی داخلی و درنتیجه ورشکستگی تولیدکنندگان شوری انجامید. درنتیجه مهندسان اتحاد جماهیر شوروی برای جبران عقب‌ماندگی‌ها رویه مهندسی معکوس میکروچیپ‌های تولیدی ایالات‌متحده آمریکا را در پیش گرفتند؛ اما این سیاست اشتباه و ناکامی در آن موجب عقب‌ماندگی بیشتر آن‌ها به مدت دو سال انجامید. از طرف دیگر وزارتخانه‌ها واردات محصولات غربی را افزایش دادند که این اقدام نیز باعث افزایش عقب‌افتادگی اتحاد جماهیر شوروی در مسابقه فناوری شد. درواقع بزرگ‌ترین اشتباه صنعت نیمه‌هادی شوری قفل شدن در حوزه‌های نظامی بود. درنهایت، تغییرات شدید شرایط اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی که منتج به فروپاشی آن شد باعث ورشکستگی مرکز توسعه علوم و مرکز ساخت قطعات نیمه‌هادی (MEP) نیز شد. صنعت نیمه‌هادی روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تقریباً از بین رفت. در سال‌های اخیر توجه مسئولان روسیه مجدداً به صنعت میکروالکترونیک جلب شده است و سیاستمداران دولتی با جمع‌آوری شرکت‌های نیمه‌هادی باقی‌مانده از صنعت شوری در پی احیای آن بوده‌اند.
بااین‌وجود گزارش‌ها نشان می‌دهد که صنعت نیمه‌هادی در روسیه تا سال 2012 هنوز به خودکفایی نرسیده بود. معاون نخست‌وزیر روسیه، دیمیتری راگوزین در ماه فوریه سال 2012 اظهار داشت: «ما به‌سرعت نیازمند جایگزینی عناصر میکروالکترونیکی خارجی با عناصر مشابه تولیدشده در داخل هستیم. این مشکل باید طی دو سال حل شود. درواقع، هیچ‌کس نمی‌داند که دقیقاً چه چیزی داخل میکروچیپ‌های وارداتی که ما در برخی از آخرین سیستم‌های تسلیحاتی خود استفاده می‌کنیم، وجود دارد. برای دفع خطرات احتمالی از این امر، روسیه باید در اسرع وقت خود تولید میکرو تراشه‌های لازم را آغاز کند.» همچنین پوتین اظهار داشت: «واردات عناصر میکروالکترونیک فقط به شرطی که روسیه را قادر به دستیابی به جدیدترین فناوری‌ها کند قابل‌قبول است. صنعت میکروالکترونیک داخلی باید به روسیه کمک کند تا توانایی نظامی خود را تقویت کرده و جان نظامیان را نجات دهد.»
بنابراین در سال 2013 تصمیمی اتخاذ شد مبنی بر این‌که بایستی واردات قطعات نیمه‌هادی به این کشور کاهش پیدا کند. همچنین دولت تصمیم گرفت حجم حمایتی بودجه دولتی را از ۱۹ میلیارد روبل در سال ۲۰۱۳ به ۱۱ میلیارد در سال ۲۰۲۵ کاهش دهد و سرمایه‌گذاری خصوصی در این بخش را افزایش دهد.
هم‌اکنون هلدینگ روستک و شرکت میکرون اصلی‌ترین شرکت‌های دولتی مرتبط با صنعت میکروالکترونیک در روسیه هستند. گروه آنگستروم که یکی از رهبران تولید قطعات برای دستگاه‌ها و سیستم‌های امنیتی- نظامی روسیه است، توسط هلدینگ روستک مدیریت می‌شود. شرکت میکرون نیز بزرگ‌ترین تولیدکننده مستقل قطعات نیمه‌هادی روسیه در زلنوگراد است. این شرکت را می‌توان رهبر فناوری بلامنازع فعلی در صنعت نیمه‌هادی روسیه خواند.
در سال‌های اخیر تولیدکنندگان میکروالکترونیک روسیه موفق شده‌اند طیف گسترده‌ای از میکروچیپ‌ها را ایجاد کنند که نیازهای اساسی صنعت فضایی را پوشش می‌دهد. آریشف مدیر ارتباطات شرکت آنگستروم در سال 2016 گفته است: «در حال حاضر تولیدكنندگان روسی می‌توانند تقریباً تمام قطعات الکترونیك را به‌جز مدرن‌ترین پردازنده‌ها بسازند.»
صنعت نیمه‌هادی اکنون به یک ابزار استراتژیک مهم تبدیل شده است که در آینده می‌تواند به‌عنوان ابزاری در جهت کنترل کشورها به کار گرفته شود. در سال 2018 پوتین طی سخنانی در کنفرانس اقتصادی سن‌پترزبورگ با اشاره به فشار‌های واشنگتن به شرکت هوآوی چین گفت: «فشار آمریکا نه‌تنها برای به چالش کشیدن این شرکت انجام می‌گیرد بلکه تلاش آن‌ها این است که این شرکت را از بازار جهانی بیرون کنند.» پوتین این اقدام آمریکا را «نخستین نشانه‌ها برای جنگ تکنولوژیکی جهانی در عصر دیجیتال نامید.»
بااین‌حال، باید توجه داشت که امروزه مهم‌ترین مشکل صنعت نیمه‌هادی در روسیه محصور بودن فعالیت‌های علمی و تولیدی سازمان‌های صنعتی در بخش بازار صنایع دفاعی است. همچنین این کشور باوجود توسعه‌ی فناوری هنوز درک درستی از چگونگی عملکرد بازارهای جهانی و نحوه فروش در آن‌ها پیدا نکرده است. نکته‌ی دیگر عدم وجود داده‌های درست در مورد بازار داخلی است. صنعت میکروالکترونیک روسیه تا حد زیادی در اختیار بخش نظامی بوده است و محرمانه بودن اطلاعات نظامی باعث شده است داده‌های درستی در مورد تولیدات و بازار موجود نباشد.
روسیه در راستای ورود به عرصه‌های تجاری برنامه‌های زیر را در پیش‌گرفته است:
- ورود به حوزه الکترونیک صنعتی و قطعاتی با کاربرد دوگانه (نظامی – صنعتی)
- روسیه بین سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۴ بازار قطعات نیمه‌هادی را به اینترنت اشیا، 5G و سیستم‌های هوشمند توسعه خواهد داد
- در سال ۲۰۲۵، هدف این است که تمرکز به سمت هوش مصنوعی، وسایل نقلیه بدون سرنشین و سایر حوزه‌های صنعت ترقی یابد.
در انتها درس‌ها و راهبردهایی که از صنعت نیمه‌هادی در روسیه برای ایران استنتاج می‌شود به‌صورت زیر پیشنهاد شده است:
- صنعت نیمه‌هادی در کشور بایستی مبتنی بر بازار نظامی شروع شود؛
- چند محصول نظامی از قطعاتی که اولاً سیستم‌های مربوط به آن در داخل کشور ساخته می‌شود و ثانیاً بازار گسترده‌ای در حوزه نظامی دارد باید به‌عنوان محصول هدف انتخاب شود.
- اولین قدم بایستی ایجاد یک مرکز متمرکز با کلاسترهای کوچک، مهارت‌آموزی، تربیت نیرو، کسب و انتقال تجربه باشد
- صنعت نیمه‌هادی، درصورتی‌که در حوزه‌ی نظامی باقی بماند، نمی‌تواند به بلوغ برسد و آسیب‌پذیر است.
- بهترین راه برای عبور از حوزه‌ی نظامی به تجاری، هدف قرار دادن قطعاتی با کاربرد دوگانه است.
- برای ورود به بازار تجاری بایستی در ابتدا بازار و کشورهای هدف تعیین شوند.
- بایستی با حمایت‌های دولتی سرمایه از بخش خصوصی جذب شود و به‌تدریج صنعت به دست شرکت‌های خصوصی سپرده شود.
- دولت باید تضمین کند که درصورتی‌که شرکت‌های خصوصی محصولی تولید کنند، این محصول را از آن‌ها خواهد خرید.
- پس از راه‌اندازی قطعات نیمه‌هادی در کشور بایستی واردات قطعاتی که در داخل تولید نمی‌شود، محدود شود.
- بازار قطعاتی که وابسته به شرکت‌های خارجی رشد می‌کند، آسیب‌پذیر است؛
ایران برای بومی‌سازی پردازنده و انتقال فناوری آن به کشور بایستی با شرکت روسی البروس که خود برای تأسیس شرکت ایرانی روسی و انتقال فناوری آن به کشور پیشنهاد داده است، وارد مذاکره شود.
