طی سال‌های اخیر مباحث پیرامون آزمایشگاه‌های ایمنی زیستی سطح 4 ([1] BSL-4) به‌عنوان مراکزی با بالاترین سطح کنترل بیولوژیکی، ازنظر کارکردهای بسیار ویژه و همچنین چالش‌ها و مخاطرات، بسیار بحث‌برانگیز شده است. طبق گزارش‌های موجود تا سال 2017 بیش از 50 مرکز فوق کنترل‌شده BSL-4 در سراسر جهان، خطرناک‌ترین پاتوژن‌های انسانی و حیوانی را برای اهداف تحقیقاتی و تشخیصی موردمطالعه قرار می‌دهند.
وقوع پاندمی COVID-19 در سطح دنیا و درگیر شدن کشور با این بیماری عفونی با قدرت واگیری بسیار بالا و توجه به افزایش احتمال تهدیدات و حملات بیولوژیکی، جهت‌گیری آینده علم بیوتکنولوژی و جهان به سمت زیست‌شناسی مصنوعی[2]، قدرت رهبری منطقه‌ای در حوزه دارویی، حفظ امنیت زیستی و دفاع بیولوژیک اهمیت وجود مراکز فوق کنترل‌شده با سطح ایمنی زیستی 4 در ایران را بیش از پیش مورد تأکید قرار دادند. از طرف دیگر در صورت اقدام به تأسیس این‌گونه مراکز در کشور این نکته مهم باید مدنظر قرار گیرد که در ابتدای امر یا پس از مدتی، این مراکز تحت نظارت سازمان بهداشت جهانی (WHO) و انجمن جهانی BSL-4 قرار خواهند گرفت که به معنای پایش هدفمند تجهیزات و داده‌ها خواهد بود.
به‌منظور بررسی مقدماتی چنین مراکزی در سطح دنیا، گزارش نشست مشاوره‌ای سازمان بهداشت جهانی پیرامون شبکه آزمایشگاه‌های فوق کنترل‌شده که در دسامبر 2017 و در لیون فرانسه برگزار شده است، موردمطالعه قرار گرفته است.
متخصصان بیش از 20 کشور جهان و به نمایندگی از 53 انستیتوی مختلف، به‌منظور شناسایی چالش‌های مشترک، فرصت‌های همکاری و راه‌حل‌های بالقوه بهبود طراحی، نگهداری، تنظیم مقررات و بهره‌برداری از آزمایشگاه‌های فوق کنترل‌شده در این مجمع حضور داشتند. هدف نهایی این نشست تقویت روابط بین تنظیم‌کننده‌ها و اپراتورهای این حوزه و همچنین یافتن راه‌حل‌های مشترک برای تقویت ایمنی زیستی و درعین‌حال پیشرفت‌های علمی اعلام‌شده و مهم‌ترین نیاز مطرح‌شده در این نشست نیز ایجاد معیارها و مکانیسم‌های رسمی تأیید آزمایشگاه‌های BSL-4 است.
[1] Biosecurity level 4
[2] Synthetic biology
