معماری نوآورانه منظومههای ماهوارهای، وسایل پرتاب قابل استفاده مجدد و سایر رویکردها، سرمایهگذاران جدیدی را از شرکتهای دره سیلیکون گرفته تا دولتهایی که به کمک صنایع فضایی به دنبال ایجاد رشد اقتصادی هستند، به فضا جذب کرده است. گرایش به ماهوارههای کوچکتر، نهتنها هزینههای چرخه طراحی، ساخت، پرتاب و بهرهبرداری از ماهوارهها را کاهش داده، بلکه امکان استقرار سریعتر و انعطافپذیرتر در فضا را نیز فراهم کرده و مگامنظومههای ماهوارهای لئو را عملیاتی کرده است. منظومههای متشکل از تعداد زیادی ماهواره کوچک با پیچیدگی و هزینه کم بهتدریج در حال ظهور و رقابت با مفاهیم سنتی منظومهسازی با تعداد کمی ماهواره بزرگ، پیچیده و با هزینه زیاد هستند. حرکت در این راستا، معلول عوامل مختلفی از جمله بهبود مستمر در کوچکسازی کامپیوترها، حسگرها و سایر فناوریها و حتی مهمتر از آن، کاهش هزینههای پرتاب فضایی است. منظومههای ماهوارهای لئو میتوانند با ایجاد کانالهای ارتباطی امن و قابلاطمینان در سیستمهای مخابراتی و از سوی دیگر، دستیابی به سطح پوشش وسیع و سراسری و پایش مناطق مورد نظر، اشراف اطلاعاتی را در پی داشته باشند. بهعلاوه، پراکندگی داراییهای فضایی در میان منظومههای بزرگی از ماهوارههای کوچک، ابزار مهمی برای ایجاد پیچیدگی در نقشه یک دشمن بالقوه در حمله به داراییهای فضایی و آسیبپذیری کمتر فراهم میکند. سرهنگ کریگ رزبری، از مدیران بخش فضایی ارتش آمریکا اشاره نموده است که «توانایی شرکتهای تجاری برای پرتاب به مدار لئو در حجم بیشتر و با هزینه کمتر قطعاً میتواند انعطافپذیری ارتش را در فضا بهبود بخشد. ارتش در حال حاضر در مرحله ارزیابی است تا تعیین کند که چگونه لئو میتواند نیازهای عملیات چند حوزهای آینده را برآورده کند».
امروزه، تقاضا برای ماهوارههای مخابراتی ژئوسنکرون بزرگ به طرز چشمگیری کاهش یافته است؛ زیرا شرکتها برای پرتاب منظومههایی با صدها یا هزاران ماهواره باند پهن کوچکتر و ارزانتر در مدارهای لئو آماده شدهاند. این ماهوارههای کوچک مدار لئو، میتوانند با کسر ناچیزی از قیمت یک فضاپیمای معمول ساخته شوند. پاول توماس، مدیر پروژه برنامه بلک جک دارپا در مورد نیاز به ماهوارههای بیشتر در مدار لئو برای انجام ماموریت یک ماهواره ژئو، گفت: «برای پوشش منطقهای یا جهانی به ماهوارههای بیشتری در لئو نیاز دارید، اما با یک موشک یکسان میتوان دو تا سه برابر بیشتر از ژئو در مدار لئو جرم قرار داد و این بدان معناست که شما به منظومههای تکثیرشده در لئو دست مییابید که میتوانند قسمتی از مأموریتهای مشابه ژئو را انجام دهند یا مأموریتهای ژئو را بهبود بخشند».
پیشرفتهای چشمگیر در فناوری و کاهش هزینهها موجب ورود بازیگران جدید تجاری مانند اسپیس ایکس به بازارهای فضایی شده است. ساخت یک شبکه اینترنت اشیا، دسترسی باند پهن جهانی یا مشاهده زمین، فرصتهایی را پدید آورده است تا شرکتها امکان استفاده از پدیده فضای جدید را داشته باشند. اسپیس ایکس تابستان امسال، آزمایش منظومه ماهوارههای استارلینک را آغاز کرده و از عموم مردم برای شرکت در این امر دعوت میکند. هدف از این منظومهها، فراهم کردن اینترنت باند پهن سراسری ارزان و با تأخیر کم تا اواسط دهه 2020 عنوان شده است. در عین حال، ماهوارههای استارلینک مهمترین عنصر شبکه ماهوارهای سامانه هشدار سریع حملات موشکی دشمن قلمداد میشوند. به نظر میرسد همانطور که شبکههای تلویزیونی ماهوارهای توانستند با سرعت بسیار زیادی در بین کاربران عمومی گسترش پیدا کنند، اینترنت ماهوارهای نیز جای خود را در میان کاربران باز کند. اینترنت ماهوارهای امکان دور زدن مقررات و نظارتهای ملی را دارد. ارائهدهندگان این خدمات با دور زدن دولتهای محلی میتوانند بدون دخالت واسطه داخلی، مستقیماً با کاربر نهایی ارتباط بگیرند. این مسیریابی، ظرفیت دولتها را برای سانسور یا دسترسی و نظارت بر اینترنت شهروندان خود بهطور قابلتوجهی محدود میکند.
آنچه هماکنون در سند جامع علمی کشور پیرامون فعالیتهای فضایی مرقوم شده است، ابهاماتی جدی در خصوص اهداف فضایی کشور ایجاد میکند. هدف استراتژیک دستیابی به مدار 36 هزار کیلومتری ژئو و ماهوارههای مخابراتی اگرچه با توجه به راهبرد حفظ نقاط مداری امری ضروری است اما مغفول ماندن و واگذاری مدارهای لئو با توجه به مزایای متعدد آنها موجب وارد شدن آسیبهای جدی به حوزه امنیت ملی کشور خواهد شد. پر واضح است که در صورت عدم حضور و فعالیت در مدارهای در دسترس لئو، بستر برای فعالیتهای مخرب دشمن مهیا خواهد شد. پیچیده و پیشرفته بودن حضور در عرصه فضایی و ورود مفاهیم نوظهوری همچون مگامنظومههای لئو با کاربریهای نظامی و تجاری، موازنه قدرت را بسیار زمانبر و چالشبرانگیز خواهد کرد؛ لذا برای مقابله با شیوههای جنگ نوین در عرصه فضایی که یکی از مصادیق آن پدیده اینترنت ماهوارهای است، لازم است با حضور راهبردی در فضا و استفاده از توانمندیها و ظرفیتهای کشور در جهت ایجاد منظومه ماهوارههای مکعبی در مدار لئو بهعنوان رویکردی آفندی اقدامات عاجل صورت پذیرد.