دستیابی به علوم و فناوری‌های نوین (تغییر نگرش)

باتوجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر دستیابی به علوم و ­فناوری­‌های ناشناخته، تدوین چهارچوبی به منظور دستیابی به این هدف ضروری است. به­‌منظور تعیین مسیر راه، بررسی تاریخ تحول علوم راهگشا است. مطالعات نشان می­دهد که تمام علوم طبیعی به فیزیک تقلیل پیدا می­‌کنند و با توجه به این‌که فیزیک انرژی بالا در پی کشف ماده تشکیل­‌دهنده عالم و اندرکنش‌­های ­آن­‌ها در بنیادی­‌ترین شکل است، بررسی فیزیک انرژی بالا نقش عمده‌­ای در این مطالعه دارد.

این گزارش تلاشی است در جهت چهارچوب­‌مند­سازی دست­یابی به علوم و فناوری­‌های نوین که با در نظر گرفتن انقلاب‌های علمی در فیزیک و بخصوص فیزیک انرژی بالا نشان داده می‌­شود. روند انقلاب‌های علمی با چهار پارامتر معین می­‌شود که عبارتند از: نگرش، ابزار، روش و مقیاس. توجه به سیر تحول علوم نشان می­‌دهد که با تغییر این پارامترها، انقلاب علمی رخ می‌دهد و ساحت­‌های ناشناخته­‌ای از علم کشف می­‌گردند. در این گزارش تغییر پارامتر نگرش مورد بررسی قرار گرفته است. نگرش از سه طریق تغییر می‌­­کند: بازبینی بنیادهای فلسفی علوم، دوگانی‌­های علمی و شباهت‌های ساختاری در علوم. بازبینی بنیادهای فلسفی با تغییر پیش فرض­‌های علوم صورت می‌­گیرد مانند تغییر پیش فرض ذره بودن اجسام در مکانیک کوانتومی. مطالعه دوگانی‌­های علمی نظیر الکتریسیته و مغناطیس منجر به دستیابی ابر­نظریه‌ای می­‌شود که الکتریسیته و مغناطیس حالت‌­های خاص آن هستند. شباهت‌های ساختاری نیز بیان می­‌کند قسمتی از دو نظریه مشابه یکدیگر هستند، در نتیجه نتایج مشابهی در هر دو نظریه یافت می­‌شود مانند شباهت گرانش و سیال.

تغییر نگرش می‌­تواند به حل پارادوکس­‌های علمی و فهم الگوریتم‌­های شناسایی پیش­فرض‌­های معقول‌­تر منجر شود. پارادوکس‌­های علمی را می‌­توان در دو شاخه از فیزیک انرژی بالا، حوزه گرانش کوانتومی و حوزه نظریه میدان­‌های کوانتومی در فضا-زمان خمیده یافت. حل این پارادوکس‌­ها منجر به تدقیق مفاهیم، ارائه مفاهیم جدید و در نهایت کشف پارادایم‌های جدید علمی می­‌شود. اگر نگرشی ارائه شود که پارادوکس‌­های موجود را توجیه کند این امکان وجود دارد که پارادایم‌­های کوانتوم و نسبیت تغییر کنند اما سوال­‌هایی باقی می­‌ماند:

  • آیا می­‌توان نتیجه گرفت تغییر نگرش لزوما به پارادایم جدیدی منتج می­‌شود؟
  • آیا می­‌توان ارتباط دقیقی بین تغییر نگرش و تغییر پارامترهای دیگر یافت؟
  • تا چه میزان تغییر در نگرش منجر به پارادایم جدید می­‌شود؟
  • آیا در این تغییر حد یقفی وجود دارد؟

پاسخ به سوال­‌های فوق ما را یک قدم به دستیابی فیزیک­‌های جدید نزدیک می­‌کند.

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.